Szkło uranowe. Produkty ze szkła uranowego (zdjęcie)

2024 Autor: Priscilla Miln | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-02-18 08:12

Szkło uranowe, wazelina, kanarek - to nazwy produktów z dodatkiem tlenków uranu jako barwnika. Przedmioty radioaktywne? Jak to się stało, że produkty gospodarstwa domowego zostały wyprodukowane z 92. pierwiastka (zgodnie z układem okresowym D. I. Mendelejewa), tak samo jak w przypadku bomby atomowej? Okazuje się, że szkło jest niezwykle niebezpieczne? Czy nie?

Co to jest uran i jego tlenki?

Niemiecki chemik Martin Heinrich Klaproth w 1789 roku uzyskał „nowy metal” z czarnego minerału wydobywanego w kopalniach Joachimstal w Czechach (dzisiejsza Republika Czeska), nazywając go uranem. Szczerze myślał, że to czysty metal – nie zaczął sprawdzać tego założenia we współczesnych warunkach. Dlaczego „uran”?

Zaledwie osiem lat wcześniej, w 1871 roku, Frederick William Herschel (niemiecki astronom pracujący w Anglii) odkrył nową planetę w Układzie Słonecznym, siódmą. Jest piętnastokrotnością masy Ziemi. Herschel nazwał go Uran po starożytnej grecemitologiczny wszechmocny małżonek Gai (Ziemi).

Zaledwie pięćdziesiąt lat później, w 1841 roku, francuski chemik Eugene Peligot udowodnił, że „nowy, osiemnasty metal”, otrzymany przez Klaproth, jest tlenkiem (złożonym z tlenu). Peligo otrzymał czysty metal, ale to nie on wszedł do historii odkrycia uranu, a Klaproth.

Prawie pół wieku przed 1896 r. uran nie był poszukiwany w metalurgii i dopiero po odkryciu właściwości promieniotwórczych tego pierwiastka naukowcy wykazali nim zainteresowanie. Ale do 1939 roku, kiedy opublikowano wyniki eksperymentów dotyczących rozszczepienia jądra, rudy uranu wydobywano tylko w celu wytworzenia radioaktywnego radu.

Szczegóły historyczne

Wykorzystanie naturalnego tlenku uranu w Europie datuje się na I wiek pne: fragmenty ceramiki pokryte żółtą glazurą zostały znalezione podczas wykopalisk w Pompejach.

Podczas prac archeologicznych we Włoszech na przylądku Posilippo (Zatoka Neapolitańska) w 1912 roku znaleziono fragmenty żółtej mozaiki. Szkło kolorowe w swoim składzie zawierało jeden procent tlenku uranu. To znalezisko pochodzi z 79 AD

Do produkcji emalii i szkła mozaikowego z tego okresu, rudy były sprowadzane do Europy z Afryki.

Według źródeł pisanych z Chin, które dotarły do nas, lokalni dmuchacze szkła eksperymentowali w XVI i XVII wieku z dodawaniem rud uranu, aby nadać szkłu kolorowe odcienie. Szkło uranowe z tego okresu nie zostało jeszcze odnalezione.

Naturalne tlenki metali, które często towarzyszyły wydobyciu rud srebra wEuropy, zostały zauważone przez dmuchaczy szkła - od bardzo dawna próbują zmienić kolor szkła.

Szkło uranowe: początek wspaniałej procesji przez kraje

Kopalnie srebra Habsburgów, znajdujące się w Czechach, obfitowały w naturalne rudy uranu _{– blenda smołowa (uraninit). I oczywiście szklarze zawsze chcieli używać naturalnego barwnika, aby uzyskać kolorowe produkty.}

Trzecie pokolenie słynnej dynastii Riedel, Franz Xaver Anton, na początku XIX wieku eksperymentowało z wypełnianiem szkła kolorem. Udało się dodać do ładunku tlenki uranu, w wyniku czego uzyskano odcień od żółtego do głębokiej zieleni, a szkło uranowe świeciło na zielonkawo pod promieniami wschodzącego i zachodzącego słońca, co nadało mu pewną magiczną tajemnicę.

Od 1830 roku następca dynastyczny Josef Riedel (bratanek Franza, który poślubił swoją córkę), po przestudiowaniu danych eksperymentalnych swojego teścia, założył zaawansowaną technologicznie produkcję żółtego (różne odcienie), zielonego (do najciemniejszego) i rubinowego szkła uranowego. Do 1848 (roku śmierci Josefa Riedla) produkcja wyrobów - wazonów, kieliszków, kieliszków, baniek, guzików, koralików - _{tylko wzrosła.}

W tym samym czasie angielscy rzemieślnicy podarowali swojej królowej Wiktorii dwa kolorowe świeczniki ze szkła uranowego, co zostało udokumentowane. Ten fakt sugeruje, że nie tylkoW Czechach, ale także w Anglii mistrzowie opracowali nowy przepis na barwienie wyrobów szklanych.

Przedmioty ze szkła uranu: produkcja masowa

Rosnąca wielkość produkcji w całej Europie (Francja, Holandia, Belgia, Anglia) sprawiła, że szkło jest popularne i modne. W samej Republice Czeskiej zakłady Joachimstal w Czechach wyprodukowały do 1898 r. ponad 1600 ton wszelkiego rodzaju wyrobów ze szkła uranowego.

Od 1830 r. fabryka Gusiewskiego w Rosji również zaczęła produkować podobne produkty.

Żółte i zielone szkło uranowe było stosunkowo niedrogie. Do jego uwolnienia zastosowano ładunek barowo-wapniowy z dodatkiem potasu i boru, co nadało intensywniejszy blask.

Do roku 1896 (odkrycie radioaktywności przez AA Becquerela) nikt nie ograniczał wydobycia i wykorzystania rud uranu, odnotowano jedynie wzrost w celu izolowania z nich radu.

Funkcje

Szkło uranowe, pochłaniając promienie UV, przenosi energię do innego obszaru widma promieniowania - zielonego. Co więcej, to wtórne promieniowanie jest rozpraszane bez kontynuowania padającej wiązki. Ta właściwość nazywa się fluorescencją. Nie wszystkie produkty malowane na żółto i zielono mają tę cechę, ale tylko szkło uranowe. Zdjęcia przedmiotów w świetle UV dowodzą autentyczności i wartości kolekcjonerskiej przedmiotów.

Niebezpieczna okolica?

Szkło uranowe o wysokim stopniu fluorescencji powinno zawierać od 0,3 do 6% tlenków uranu. Zwiększenie stężenia zmniejsza blask, a także zawartość mieszankiprowadzić, ale zwiększa radioaktywność (promieniowanie).

Mistrzowie dmuchaczy szkła, jak wszyscy przed rokiem 1939, nie byli świadomi toksyczności uranu i zagrożenia radiacyjnego. Bezpośredni kontakt z rudami, długie przebywanie z nimi w niebezpiecznej bliskości prowadziło do częstych niezrozumiałych chorób, często kończących się śmiercią mistrzów.

Ale produkty ze szkła uranowego były rozprowadzane po całym świecie i nikt nie odczuwał dyskomfortu i nie chorował będąc w ich pobliżu. Dlaczego?

Poziom promieniowania produktów ze szkła uranowego jest niski – od 20 do 1500 µR/h, dopuszczalny limit tła wynosi 30 µR/h. Oznacza to, że jeśli w pobliżu znajdują się obiekty wykonane ze szkła uranowego, musisz stać w ich pobliżu nieprzerwanie przez ponad dziesięć lat, aby zachorować na chorobę popromienną.

Zatrzymaj produkcję szkła uranowego

Przed II wojną światową uran nie był przedmiotem zainteresowania fizyków. Dopiero w 1939 roku, kiedy opracowano model reakcji łańcuchowej z uwolnieniem ogromnej ilości energii, zaczęto opracowywać model bomby atomowej na bazie uranu. A potem potrzebne były rozwinięte złoża rud uranu.

Produkcja szkła uranowego nie ustała prawie do lat 50.

Pod uwagę wzięto wszystkie złoża uranu we wszystkich krajach, aw Anglii skonfiskowano nie tylko surowce, ale także gotowe produkty od producentów „szkła wazelinowego”.

Do tej pory szkło uranowe jest produkowane w minimalnych ilościach w Stanach Zjednoczonych i Czechach. Wjako barwniki stosuje się zubożony uran uzyskany w procesie wzbogacania uranu na paliwo jądrowe. Jednocześnie szkło uranowe, podobnie jak inne produkty, staje się dość drogie, a jednocześnie pozostaje dość popularne.

Jak rozpoznać szkło uranowe?

Jeśli dokładnie przejrzysz zapasy starych (czasów ZSRR) naczyń w kredensach babci, w wiejskim domu, na strychu, możesz znaleźć żółte lub zielone przezroczyste naczynia, które być może będą świecić w promieniach wczesne słońce. Artefaktami mogą być żółte lub zielone solniczki, popielniczki, wazony, szklanki, guziki, koraliki, a nawet stare zielone klamki do drzwi (okien).

Pchle targi mają wszystkie powyższe. Targując się, możesz stać się posiadaczem pysznych rarytasów.

Użyj lampy UV i licznika Geigera, aby upewnić się, że to szkło uranowe. Tylko w ten sposób robią to prawdziwi kolekcjonerzy.

Antyki z uranu

Ze względu na fakt, że szkło uranowe było produkowane masowo, ludność zachowała dużą liczbę przedmiotów w kolorze żółtym i zielonym. W niektórych przypadkach mają znaczenie historyczne, czasami są antyczne, kolekcjonerskie.

Wazony ze szkła uranowego prezentowane w katalogach galerii wielu krajów są wykonane w różnych stylach, od biedermeieru (XIX w.) po Art Deco (XX).

Kolekcjonerzy interesują również figurki zwierząt i ptaków wykonane ze szkła uranowego, butelki i kielichy, zastawa stołowa - talerze, spodki, spodki,kieliszki, zestawy do wina.

Produkty uranowe w USA

W krajach anglojęzycznych szkło uranowe w XX wieku zaczęto nazywać „wazeliną” ze względu na podobieństwo koloru do popularnej maści o tej samej nazwie. Szkło, z wyjątkiem przezroczystego żółtego i zielonego, ma podgatunki - karnawałowe (z wielokolorowymi wstawkami), szkło depresyjne (wszystkie produkty, niezależnie od stylu, produkowane w USA w okresie Wielkiego Kryzysu), kremowy (nieprzezroczysty bladożółty), jadeit (nieprzezroczysty bladożółty), zielony), birmański (nieprzezroczysty z odcieniami bladoróżowego do żółtego).

Gdzie jeszcze zastosowano dodatki do rudy uranu?

Na₂U₂O_{7 - uranian sodu - używany przez malarzy jako żółty pigment. Do malowania porcelany i ceramiki (szkliwo, emalie) w kolorze czarnym, brązowym, zielonym i żółtym zastosowano tlenki uranu o różnym stopniu utlenienia. Azotan uranylu był używany na początku XX wieku w fotografii w celu wzmocnienia negatywów i zabarwienia pozytywów na brązowo.}